Marina Abramović in Amsterdam

Vormingsjaren onder streng toezicht van moeder

Opgevoed onder streng toezicht van haar moeder, mocht Marina elke avond pas om 22.00 uur naar huis, zelfs toen ze al twintig was. Deze structuur, gecombineerd met een diep religieus huishouden, beïnvloedde haar artistieke identiteit en emotionele en spirituele transformatie door middel van optredens.

Beeldende kunst studeren en de overstap naar lichaamskunst

Aanvankelijk hield Abramović van schilderen en werd ze officieel toegelaten tot de Academie voor Schone Kunsten in Belgrado. Haar pad verschoof echter al snel van traditionele beeldende kunst naar performancekunst, aangewakkerd door een verlangen om de grenzen van het menselijk lichaam en geest te verkennen.

Eerste solovoorstellingen en iconisch werk

In haar eerste solovoorstellingen ging Abramović in op extreme lichamelijke pijn en mentale spanning. Met name in Rhythm 0 (1974) nodigde ze het publiek uit om zonder weerstand 72 objecten op haar lichaam te gebruiken, waaronder een geladen pistool. Dit performancestuk schokte de kunstwereld, met name het meest afschuwelijke moment waarop een toeschouwer het pistool tegen haar hoofd hield.

Balkan Barok en de verschrikkingen van oorlog

Abramović’s Balkan Baroque (1997) won de Gouden Leeuw op de Biënnale van Venetië en ging over de Joegoslavische oorlogen. Zittend op een stapel bloederige koeienbotten schrobde ze die dagenlang terwijl ze volksliedjes zong – een aangrijpend statement over het confronteren van pijn, eigen sterfelijkheid en cultureel trauma.

The Artist is Present: een modern meesterwerk

Bij een van haar meest iconische performances, The Artist is Present (2010) in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York, zat ze 736 uur lang in stilte tegenover vreemden (de duur van haar overzichtstentoonstelling in het museum). Het stille oogcontact creëerde intieme emotionele uitwisselingen die diep resoneerden bij de bezoekers.

Een grote solotentoonstelling in de Royal Academy

De Royal Academy in Londen organiseerde een grote solotentoonstelling in 2023 – een mijlpaal omdat Marina de eerste vrouwelijke kunstenaar werd die in de hoofdgalerijen exposeerde. Deze grote tentoonstelling volgde haar weg van vroege solo-optredens tot haar meest ambitieuze, recente werken.

De Held in het Moco Museum Amsterdam

In het Moco Museum Amsterdam kunnen bezoekers getuige zijn van The Hero (2002) – een eerbetoon aan haar vader, Vojin Abramović, een held uit de Tweede Wereldoorlog. Abramović zit op een wit paard, houdt een witte vlag vast en roept thema’s op als overgave, vrede en morele moed. De performance roept herinneringen op aan Abramovićs ouderlijk huis en versmelt persoonlijk verdriet met wereldwijde symboliek.

The Hero 25FPS en blockchain innovatie

Abramović bewerkte The Hero tot The Hero 25FPS, een baanbrekende NFT-collectie op de Tezos-blockchain. Verdeeld in duizenden unieke digitale frames, toont deze uitbreiding naar nieuwe platforms haar voortdurende drive voor spirituele reizen en projecten die hedendaagse toegang tot kunst ondersteunen.

Oprichting van het Marina Abramović Instituut

In 2012 lanceerde ze het Marina Abramović Instituut, een stichting zonder winstoogmerk die zich richt op het behoud en onderzoek van performancekunst. Het instituut ondersteunt ook kunstlessen, workshops en projecten ter ondersteuning van opkomende kunstenaars die geïnteresseerd zijn in de erfenis van de endurance art.

Samenwerkingen in pop- en modecultuur

Marina heeft samengewerkt met artiesten als Lady Gaga en ontwerpers als Riccardo Tisci. Deze samenwerkingen laten zien hoe haar performancekunst de populaire cultuur kruist, waardoor het bereik en de relevantie voor een nieuw publiek wordt vergroot.

Spirituele transformatie door kunst

Het werk van Abramović weerspiegelt consequent thema’s als spirituele transformatie, uithoudingsvermogen en zelfontdekking.

De Grote Muur oversteken: een symbolische scheiding

In The Lovers (1988), een diep emotioneel performancestuk, liepen Marina en Ulay vanaf tegenovergestelde uiteinden van de Chinese Muur om elkaar in het midden te ontmoeten, waar ze hun romantische en artistieke partnerschap beëindigden – een metafoor voor verbinding, scheiding en transformatie.

Huidige nalatenschap in het Moco Museum

Vandaag de dag is The Hero te zien in het Moco Museum Amsterdam als onderdeel van de tentoonstelling Moco Masters. Door middel van dit eerbetoon en vele andere, nodigt Abramović bezoekers uit om haar nalatenschap, haar pijn en haar oproep tot universele genezing te ontdekken.

Educatieve invloed en gastprofessoraten

Marina Abramović heeft ook gediend als gasthoogleraar aan instellingen zoals de Berlijnse Universiteit voor de Kunsten en geeft nog steeds lezingen over de hele wereld. Haar artistieke identiteit en theorieën over mentaal uithoudingsvermogen en zelfontdekking worden op grote schaal bestudeerd door kunstcritici, studenten en vooraanstaande intellectuelen.

Waarom je Marina Abramović in het Moco moet bezoeken

Deze tentoonstelling is een must voor iedereen die geïnteresseerd is in hedendaagse kunst, performancekunst en de raakvlakken van traditie, technologie en menselijkheid. Het werk van Marina Abramović is een bewijs van hoe een vrouwelijke kunstenaar de notie van wat kunst is kan uitdagen.